Radicaal

De afgelopen week kwamen er twee berichten langs over project "Gelijke Kansen" van de KNVB. Op de KNVB-site werd de aankondiging gedaan en Michiel de Hoog ging er een paar dagen later in de Correspondent met een uitstekend artikel nog eens dunnetjes overheen.

Het project Gelijke Kansen van de KNVB wil kijken of clubs kunnen afstappen van jong selecteren en vervolgens de geselecteerden opleiden. De KNVB wil kijken er voor alle spelers meer gelijke kansen mogelijk zijn.

Radicaal experiment noemt Michel de Hoog het project. Het woord radicaal vertelt dat ingaat tegen alle bestaande manieren van talenten opleiden. Het woord radicaal suggereert wellicht ook dat de nieuwe manier buiten alle bestaande opleidingsmethoden valt. Maar dat denk ik juist niet. Integendeel.

Bij de discussies bij de club over selectieteams wordt ik vaak door ouders op gewezen dat op school de klas ook in groepjes op niveau ingedeeld wordt en dat er dus ook sprake zou zijn van een soort selectieteams. De groepjes bij mijn kinderen op school heten die oranje, wit en blauw waarbij blauw de snellere leerlingen zijn en oranje de groep leerlingen is die meer aandacht nodig hebben.

Dat er aan groepsindelingen op school gedaan wordt klopt. Alleen het doel van de groepjes op school is anders dan selectieteams bij voetbal. Door de groepjes kan een docent makkelijker meer tijd besteden aan het oranje groepje omdat die meer meer aandacht nodig hebben. Op die manier kunnen we zoveel mogelijk(!) leerlingen naar zo goed mogelijk niveau opleiden.

Als we het selectiemodel van de sport zouden vertalen naar scholen dan komt het oranje groepje voortaan nog maar één dag in de week op school omdat ze in de kleutergroep hebben laten zien dat ze niet goed kunnen lezen. En het blauwe groepje, de kinderen die op hun vijfde al kunnen lezen, mogen alle dagen inclusief de woensdagmiddag komen met het idee dat we op deze manier de beste chirurgen of wetenschappers opleiden.

Er is een onderzoek al uit 1921 over IQ's dat laat zien waarom dit niet zo werkt. Op het moment dat IQ-testen betrouwbaarder en populairder werden startte Lewis Terman een groot onderzoek. Hij dacht: we kunnen nu het IQ meten op jonge leeftijd en daarmee weten gelijk we ook wie er later succesvol wordt. Hij volgde jarenlang een aantal jonge mensen met een heel hoog IQ en keek hoe succesvol die als volwassenen werden. Tegelijkertijd volgde hij ook een schaduwgroep met een lager IQ.

Uitkomst: Hij had ongelijk. De mensen uit de groep met het hoge IQ waren slechts marginaal succesvoller dan de mensen uit andere groep. Nog een opvallend detail, in de schaduwgroep bleken uiteindelijk twee Nobelprijswinnaars in de wetenschap te zitten.

Kortom een hoog IQ op je zevende, dat je makkelijk vijf mannetjes passeert bij voetbal als je zes bent of dat je al kan lezen op je vijfde zijn geen betrouwbare indicatoren voor het succes van later. Goede indicatoren op jonge leeftijd zijn er niet, niet voor chirurgen, niet voor wetenschappers en niet voor voetballers.

Omdat er geen goede voorspellers zijn, blijft daarom niets anders over dan niet selecteren en veel kinderen opleiden. Precies zoals we dat in het onderwijs doen. Je gaat pas naar de universiteit als je achttien bent. Niet op je vijfde. Kortom vanuit het oogpunt van talentontwikkeling zijn er goede redenen om het huidige sportsysteem los te laten.

Maar het allerbelangrijkste in de discussie wordt volgens mij vergeten. Het hele sportsysteem bestaat niet alleen om een aantal talentjes naar boven te laten drijven. Net zo min als onderwijssysteem niet alleen maar bestaat om een paar Nobelprijswinnaars voort te brengen. En als je je dat realiseert, heb je plotseling nog veel meer redenen om het huidige sportsysteem ter discussie te stellen. 

Met andere woorden, het huidige selectiesysteem in de sport is veel te radicaal en het project Gelijke Kansen van de KNVB is eigenlijk de normaalste zaak van de wereld. Alleen ik denk dat Michiel de Hoog uiteindelijk gelijk heeft: het zal nog wel even duren voordat dit radicale project normaal gevonden wordt.